پیش ازینکه به پاسخ این سوال بپردازم که آیا “روز جهانی معلم ” از قبل موجود بوده ویا است؟، باید بگویم که ما تا چند سال قبل با دو تجلیل روز معلم در کشور روبرو بودیم. اول اینکه سوم جوزا هرساله بمناسبت روز معلم در سطح ملی تجلیل میشد و از طرف دیگر در سطح جهانی، و در اکثریت کشورهای جهان ۵ اکتوبر (۱۳ میزان) بمناسبت روز بین المللی معلمین جشن گرفته میشد.
تجلیل از روز معلم یعنی چی؟
اول اینکه چه کسانی روز ۵ اکتوبر ( ۱۳ میزان ) را به عنوان روز بین المللی معلمین اعلام کرده اند و چرا؟
دوم اینکه در ۵ اکتوبر چه اتفاقی افتاده است که به روز جهانی معلمین مسمی گردیده است؟
بناء جا دارد تا به تاریخ گذشته برگردیم و از سال های ۱۹۴۵ عیسوی به پای قضاوت این روز بنشینیم.
” سازمان آموزشی ، علمی و فرهنگی ملل متحد ” که به اختصار کلمات ” یونسکو”
نوشته میشود، در سال ۱۹۴۵ عیسوی ، پس از پایان جنگ جهانی دوم و با استدلال
اینکه ” جنگ ها نخست در ذهن بشر شکل میگیرد ، پس دفاع از صلح نیز باید از
ذهن بشر شروع شود ” شکل گرفت. ”
، هدف این سازمان کمک به صلح وامنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در
زمینه‌های آموزشی، علمی و فرهنگی به منظور افزایش احترام به عدالت و
قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.
که بیش از ۱۹۰ کشور عضو یونسکو هستند و مقر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد.
نمایندگان کشورهای آسیای میانه ، خاورمیانه و آسیای جنوبی نیز پس از آن به پای امضای اساسنامه ” یونسکو” رفتند که از آنجمله افغانستان درماه نوامبر ۲۰۰۳ اساسنامه یونسکو را امضاء نمودند.
مدیر کل “یونسکو” توسط کنفرانس عمومی و برای مدت شش سال انتخاب میشود. در دهه ۱۹۸۰ ، ” یونسکو” تحت نفوذ افکار ضد امریکایی روشنفکرانی قرار داشت که میتوان از آنجمله شخص ” فدریکو مایور” که تبعه اسپانیا بود و تمایلات ضد امریکایی و ضد انگلیسی داشت، را نام برد. به این اساس کار به جایی رسید که امریکا در سال ۱۹۸۴ و انگلستان در سال ۱۹۸۵ ” یونسکو” را به حالت اعتراض آمیز و قهری ترک کردند. که دوباره انگلستان در سال ۱۹۹۷ و امریکا در سال ۲۰۰۳ مجددا به این سازمان برگشتند.
در چهل و چهارمین اجلاس وزرای معارف کشور های عضو ” یونسکو” که در شهر ”
ژنو” از تاریخ ۳ الی ۸ اکتوبر ۱۹۹۴ برگزار گردید ، فدریکو مایور دبیرکل وقت
پیشنهاد کرد که این مجمع باید روزی را بعنوان روز تاریخی معلمین به صورت
بین المللی آن اعلام نمایند.که این پیشنهاد از سوی مجمع تصویب شد. دراین
اجلاس ۷۰ وزیر، ۲۷ معاون وزیر، ۳۸ ناظر از ۱۳۵ کشور جهان حضور داشتند. ولی
درین تصویب کشورهای امریکا و انگلیس که ازقبل بصورت اعتراض آمیز جلسه عمومی
” یونسکو” را ترک کرده بودند حضور نداشتند، اما این تصویب با وجود غیابت
این دو کشور نیز نهایی گردید.
بدین ترتیب از سال ۱۹۹۵ به بعد روز ۵ اکتوبر مصادف با ۱۳ میزان ، همه ساله
با صدور اطلاعیه ها و چاپ پوستر ، و طرح شعارهای جذاب در مورد اهمیت کار
معلمان در بیش از ۱۳۰ کشور جهان بمناسبت ” روز جهانی معلم” جشن گرفته
میشود.اما برگزاری مراسم در سطح ملی برعهده کشورهای عضو سازمان ” یونسکو”
گذاشته شده است.
طرح این پیشنهاد از طرف ” فدریکو مایور” را میتوان چرخشی در دیدگاه ” یونسکو” نسبت به اهمیت معارف در سطح جهان دانست. قبل از آن اجلاس ” یونسکو”، مشکلات معارف کشورها را ناشی از کمبود سرمایه گذاری های فزیکی میدانستند اما با بحث هایی که در چهل وچهارمین اجلاس ” یونسکو” به رهبری ” فدریکو مایور” صورت گرفت ، این نظر تقویت شد که برای بالا بردن کیفیت معارف کشورها باید کیفیت کار و زندگی معلمان ارتقاء یابد و معلمان باید از جایگاه اجتماعی مناسبی برخوردار شوند. درین اجلاس بصورت واضح مطرح گردید که معلمین باید بتوانند در تمام عرصه های اقتصادی ، سیاسی و آموزشی سهم ارزنده گرفته و با هرگونه عواملی که سر راه شان میشود مبارزه قاطع و بی امان به راه اندازند. معلمین باید در سطح هرکشور اتحادیه های مستقل خویش را داشته باشند و در مقابل دولت هایی که برحقوق آنها ستم میکند به دفاع از معلمین کشورشان بپا خیزند . همچنان معلمین باید در سطح جهانی از یک همبستگی واحد برخوردار باشند و صدایشان را در سطح جهان پیوند دهند. این حق به تمام معلمین داده شد و پس از آن بود که معلمین روز جهانی خود را در کشورهای جهان پر ارزش یافتند.
براساس آماری که سازمان ” یونسکو” پس از آن اعلام کرد ، یک سوم از جمعیت بیش از۶۰ میلیونی معلمان جهان زیر خط فقر زندگی میکنند. سطح زندگی و رفاه معلمان در کشورهای دیگر نیز سال به سال کاهش میابد و جاذبه های شغلی معلمین برای جوانان جویای کار ، کمتر میشود و دلیل آن غیر از استثمار طبقاتی جوامع و نفوذ بعضی از کشورها بر کشورهای نیمه مستعمره و مستعمرات آن چیز دیگری نمیتواند باشد.
تاریخ ۵ اکتوبر مصادف با ۱۳ میزان به این دلیل به عنوان روز معلم برگزیده شده که صدور بیانیه مشترک “یونسکو” و “سازمان بین المللی کار- ILO ” پیرامون وضعیت استادان جهان در روز ۵ اکتوبر ۱۹۹۶ به امضاء رسید. در تاریخ ۵ اکتوبر ۱۹۹۶ پس از کنفرانس ویژه مقام و منزلت معلم که توسط “یونسکو” در شهر پاریس – فرانسه برگزار گردید توصیه نامه ای در ۱۳ فصل و ۱۴۶ ماده پیرامون اهمیت و منزلت مقام معلم ، تدوین گردید.
که تا سال ۱۳۹۰ خورشیدی در افغانستان به تاریخ سه جوزا از روز معلم تجلیل به عمل می آمد اما بعد از آنعبدالصبور غفرانی، سخنگوی وزارت معارف اعلام داشت که نامگذاری سوم جوزا به عنوان روز معلم مناسبت خاصی ندارد و وزارت معارف برای “هماهنگی با دیگر کشورها” سیزدهم میزان (۵ اکتبر) را به عنوان روز معلم نامگذاری کرده است.
این درحالی است که سایر کشورها به خصوص کشور ایران روز معلم مستقل دارد اما متاسفانه افغانستان اکثر روزهای با اهمیت را از کشورهای دیگر میگیرد.
و در حالی که پنجم اکتبر هر سال در سال ۱۹۹۴ میلادی از سوی سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل ـ یونسکو ـ به عنوان روز معلم نامگذاری شد، هر ساله در شماری از کشورها تجلیل میشود.
که بیش از ۹۵ کشور در جهان در تقویم خود “روز معلم” دارند، اما بسیاری از آنها در روزهای متفاوت و به مناسبت‌های مختلف از این روز به عنوان روز معلم تجلیل میکنند. بدین اساس باید به صراحت گفت که روز معلم چه بصورت ملی و چه به صورت بین المللی باید با شکوه برگزار گردد و از معلمین عزیز که واقعا در خدمت اولاد این وطن میباشد و از نبود علم درد های دارد صمیمانه استقبال گردد.
همه ما و شما میدانیم که در زمان فعلی بعضی ها معلمی را شغل دوم حساب میکند در حالی که معلم در حقیقت پدر معنوی یک شاگرد به حساب میاید.
و اینکه چرا امروزه معلم در افغانستان اینقدر کم اهمیت شده است اول اینکه زمینه خوب برای معلمین از سوی مسئولین مهیا نشده ودیگر اینکه معلمین برحال مُهر سکوت بر لب زده و هیچگاه صدایش را بلند ننموده است که معلم کیست و معلمی چگونه یک وظیفه است؟
میگوید روزی عضو نظارت معارف یا هیئت که از طرف مدیریت ویا ریاست معارف برای بررسی اوضاع درمکاتب مقرر شده بود آن هیئت اتفاقا درمکتبی میرود که در آن مکتب کیفیت درسی پایین بود و معلم درست هم نداشت وزمانی که این هیئت داخل یک صنف میشود میبیند که شاگردان باهم شوخی میکند و معلم هم در میان آنها
این هیئت معلم را نمیشناسد و از گوش معلم گرفته آنرا بیرون میکند و دوباره
داخل صنف میشود و از شاگردان میپرسد که معلم تان چرا نیامده؟
شاگردان در جواب میگوید که محترم همانیکه شما از گوشش گرفتید و از صنف بیرون نمودید همان معلم ما بود.
پس حالا شما قضاوت بکنید کسیکه به عنوان معلم در مکتب مقرر میشود و وقتیکه داخل صنف شد از شاگردان فرق نشود آیا به چنین شخص معلم گفته میتوانیم؟
در صورتیکه معلم ما اینگونه باشد شاگردان که زیر دست اش میباشد آینده آن شاگردان چگونه خواهدشد؟
پس تازمانی که معلمین محترم متوجه رفتار وشخصیت خود نشود و صدایش را بلند ننماید و معلمی را برای جامعه وشاگردان بصورت واقعی اش تعریف نکند مطمئنا که قدر شان از این کرده هم نازلتر خواهد شد.
